زبان و ادبیات پهلوی

دوره زبان‌های باستانی

مدرس : دکتر محمود جعفری دهقی

آنلاین
12 جلسه 2 ساعته
دوشنبه ها 17 الی 19

شرح جلسات :

زبان پهلوی یا پارسی میانه یکی از زبان‌های ایرانی است که از اواخر شاهنشاهی هخامنشی و اوایل دوران اشکانی، نخست در جنوب غربی ایران و سپس در زمان ساسانیان به عنوان زبان رسمی همهٔ شاهنشاهی ایران تا سده‌های آغازین دوران اسلامی رواج داشته‌است. خاستگاه این زبان که فرزند زبان پارسی باستان به شمار می‌آید، سرزمین پارس بود. در دوران اشکانی پارسی میانه زبانی محلی بود و از پهلوی اشکانی تأثیراتی پذیرفت، تا این که در زمان ساسانیان زبان رسمی شاهنشاهی شد. کتیبه ها و نوشته های بسیاری در زمینه تاریخ، دین، فلسفه و علوم عصر ساسانی به این زبان نوشته شده و نگارش به این زبان تاچند سده پس ازاسلام نیز ادامه داشته است.

ادبیات فارسی میانه (پهلوی) شامل سنگ نوشته ها، ترجمه ها و تفسیر اوستا (زند و پازند)، متون اساطیری نظیر بندهش، متون حماسی نظیر یادگار زریران، آثار فلسفی و کلامی همچون دینکرد، متون دینی، متون آخرالزمانی مانند ارداویراف نامه، متون مربوط به حقوق، تاریخ و جغرافیا و متون مربوط به دین مانی است که روی هم بیش از یک هزاره آثار فکری و تمدنی ایرانیان را نشان می دهد. بنابراین، آموزش این زبان و آشنایی با متون یاد شده برای رشته های زبان شناسی تاریخی، باستان شناسی، تاریخ ادیان، تاریخ، هنر، تاریخ علم، ایران شناسی، فلسفه و بیشتر رشته های علوم انسانی توصیه می شود.

اهداف دوره

1- آشنایی با تاریخ زبان های ایرانی

2- آشنایی با خط پهلوی

3- شناسایی دستور زبان پهلوی شامل صرف و نحو

4- آشنایی با انواع متون پهلوی: متون اساطیری، متون دینی و فلسفی