دیدن زیبایی؛ مواجهه یا مصرف

دپارتمان جامعه شناسی آکادمی شمسه

مدرس: دکتر آرش حیدری

برگزار شده در ترم زمستان 1402

در فضایی که خوانش‌های عوامانه از نسبی‌گرایی غالب شده‌اند و پست‌مدرن فهم کردن هستی همچون وضعیتی که فاقد کلیت است صدای رسایی پیدا کرده است اگر دوباره به پرسش‌های بنیادین بازگردیم چه خواهیم دید؟ بی بنیادی جهان موسوم به پست مدرن و غلبۀ مفرط نظم نشانه‌ای، نمادین و گفتمانی خاصه به قالب فضای مجازی موجب شده است که حوزۀ عمومیِ راستین و مکان‌مند و فضامند و مادی مورد تهاجمی نظام‌مند قرار گیرد و این تهاجم خود را به قالب فروپاشاندن ایدۀ زیبایی، خوبی و حقیقت بروز می‌دهد.

فروکاست جهان زیبایی، حقیقت و خوبی به منازعۀ نظرات شخصی و ذائقه‌ها مخاطراتی جدی برای حوزۀ عمومی و امر جمعی دارد.

عدم تمایز حق شهروندی از داوری زیبایی‌شناختی، اخلاقی و حقیقی موجب می‌شود که حقِ داشتن ذائقه‌های متفاوت به غلط همچون نوعی داوریِ درست دربارۀ حقیقت، خوبی و زیبایی قلمداد شود. احترام به نظر همگان در قالب یک حق شهروندی با داوری دربارۀ خوبی، زیبایی و حقیقت دو مقولۀ مجزا هستند.

با نظر به این مقدمه در دورۀ حاضر تلاش خواهیم کرد با بازگشت به برخی بنیان‌های فلسفی دربارۀ مفهوم زیبایی و ذوق (خاصه نگاه کانت به زیبایی) و اندیشۀ اجتماعی متأثر از آن (خاصه پیر بوردیو) تمایزی برقرار کنیم میان مصرف چیزِ مطلوب و مواجهه با زیبایی که یکی به لذت می‌رسد و دیگری به شادکامی.

با نظر به این نقطه تلاش خواهیم کرد که نشان دهیم صورت‌بندی‌ها و فرم‌های اجتماعی چگونه می‌توانند ذائقه‌های متفاوت را شکل‌بندی کنند و این ذائقه‌های متفاوت نسبت‌های متفاوتی با زیبایی برقرار می‌کنند.

از دل چنین تحلیلی به نقد فرم‌های سلطه و فرم‌های ممتنع کنندۀ اخلاق، زیبایی و حقیقت خواهیم رسید و از این ایده دفاع خواهیم کرد که خوبی، زیبایی و حقیقت سه افق از یک هستی واحد هستند که همان زندگی است و زندگی کردن به معنایی خلاق ضروروتاً با شادکامی گره خورده است.

از این حیث، هر عملی در قلمرو هنر، اخلاق و حقیقت ضرورتاً وجوه دیگر را در درون خود دارد و درونِ کلیتی پویا، متحرک و متغیر به نام زندگی معنادار است و نسبتی توانشی یا فرسایشی با زندگی برقرار می‌کند.

منابع اصلی

کانت، امانوئل (1398). نقد قوۀ حکم. ترجمۀ عبدالکریم رشیدیان، نشر نی.

راجرسون، کنت  اف (1394). زیبایی شناسی کانت. ترجمۀ علی سلمانی، نشر حکمت.

گینزبورگ، هانا (1395). زیبایی‌شناسی و غایت‌شناسی کانت. ترجمۀ داود میرزایی، نشر ققنوس.

Bourdieu, P. (1996). The rules of art: Genesis and structure of the literary field. Stanford University Press.

Grenfell, M., & Hardy, C. (2007). Art rules: Pierre Bourdieu and the visual arts. Berg.

 

2 جلسه/ حدود 6 ساعت

 

برای آشنایی با محتوی دوره ، جلسه اول این درسگفتار را همینجا به رایگان بشنوید.

 

دسترسی به فايل‌هاي صوتي و تصويري آکادمی شمسه

دانلود نرم افزار spotplayer بر روی محیط ویندوز یا اندروید یا مک.
کلید لایسنس از طریق ایمیل یا تلگرام ارسال خواهد شد.

پشتیبانی ویدیوهای آموزشی