مدرسه عالی فلسفه
اطلاعات ثبت نام ترم سوم (آنلاین / آفلاین)
- شهریه هر کلاس: 720.000 تومان
- شهریه هر ترم (4 کلاس): 2.880.000 تومان
- شهریه ترم سوم با تخفیف: برای دوستانی که تمام کلاس‌ها را شرکت نمایند، 10 درصد تخفیف منظور می‌گردد.
(شهریه با 10 درصد تخفیف 2.590.000 تومان است.) - پرداخت قسطی: دوستانی که در سه و یا چهار کلاس ثبت نام نمایند، می‌توانند شهریه خود را در دو قسط پرداخت نمایند.
(نصف مبلغ شهریه هنگام ثبت نام و مابقی تا هفته نخست مرداد ماه پرداخت و تسویه می‌گردد.) - پس از پایان ترم گواهی پایان دوره اعطاء می‌گردد.
- کلاس‌ها به صورت آنلاین در پلتفرم ادوبی کانکت برگزار می‌گردد.
توضیحات دوره:
- در هر روز، 2 جلسه برگزار می‌گردد.
- بین هر کلاس 30 دقیقه وقت استراحت وجود دارد.
- براساس کلاس ثبت نامی دانشجویان، در یک گروه جداگانه عضو می‌گردند و علاوه بر زمان کلاس، در آن گروه امکان پرسش و پاسخ با اساتید مربوطه وجود دارد.
لینک ثبت نام در ترم سوم «دوره جامع تاریخ فلسفه غرب»
فلسفه آلمانی (پدیدارشناسی و هرمنوتیک) / استاد مسعود علیا
این دوره به دو بخش تقسیم می‌شود: پدیدارشناسی و هرمنوتیک. هر بخش سه جلسه را به شرح زیر در بر خواهد گرفت:
- جلسه اول: تکوین جنبش پدیدارشناسی در آلمان: زمینه ها، شاخه‌ها و رویکردها
- جلسه دوم: ایده‌های بنیادی پدیدارشناسی هوسرل
- جلسه سوم: میراث و میراث‌داران پدیدارشناسی هوسرل
- جلسه چهارم: مروری بر سیر هرمنوتیک مدرن تا قرن بیستم
- جلسه پنجم: هایدگر و هرمنوتیک دازاین
- جلسه ششم: هرمنوتیک فلسفی گادامر
لینک ثبت نام در کلاس «فلسفه آلمانی (پدیدارشناسی و هرمنوتیک)»
مکتب فرانکفورت / استاد مهسا اسداله نژاد
دوره جامع تاریخ فلسفه غرب (3)
مکتب فرانکفورت
آنلاین / آفلاین
مدرس: استاد مهسا اسداله نژاد
مکتب فرانکفورت یا انیستیتوی تحقیقات اجتماعی دانشگاه فرانکفورت در سال ۱۹۲۳ و در فاصله‌یِ دو جنگ جهانی در آلمان شکل گرفت. اعضایِ این مکتب اغلب مارکسیست‌هایی بودند که متأثر از شکستِ انقلاب ۱۹۱۸-۱۹۱۹ آلمان و برآمد فاشیسم (۱۹۳۳-۱۹۴۵) به این گزاره‌یِ مارکسیستی می‌اندیشیدند که چرا حرکتِ دیالکتیکی تاریخ به یوتوپیایِ کمونیسم نمی‌رسد و چطور می‌توان نظریه‌ای درباره‌ی شکست‌ها بواسطه‌یِ اندیشه‌ی انتقادی برای رسیدن به آینده‌ای دیگر متصور شد؟
با وجودِ کثرتِ آرا و مسیرهایِ گوناگون، روحِ حاکم بر اهالی مکتبِ فرانکفورت درگیرِ فهمِ چگونگیِ برآمدِ فاشیسم و چگونگیِ کارکرد آن و نحوه‌یِ مقابله با آن بود. به نظر ما رسید که در این دوره، همین روحِ حاکم را دست‌مایه‌یِ مواجهه با چند متفکرِ تأثیرگذار مکتب فرانکفورت قرار دهیم. هرچند که بینِ ایشان از نظر چیستی مختصاتِ فاشیسم و بدبینی یا خوش‌بینی به امکانِ فائق‌آمدن بر آن اختلافاتِ قابل ملاحظه‌ای وجود دارد؛ اما درگیری با فاشیسم آن محورِ موضوعی است که آنها را به یکدیگر پیوند می‌زند.
- جلسه اول: تصویر دیالکتیکی و منفیت دیالکتیکی؛ درباره‌ی امکانِ حقیقت
-قدرت تمثیل، میمسیس و یوتوپیا
-وساطت‌مندیِ نفی، شی‌وارگی و فراموشی
منابع اصلی:
-کودکی و تاریخ (درباره‌ی ویرانی تجربه)، جورجو آگامبن، ترجمه‌ی پویا ایمانی، نشر مرکز
-All Reification is a Forgetting: Benjamin, Adorno, and the Dialectic of Reification, in The Spell of Capital, Thijs Ligster, ۲۰۱۸, Amsterdam University Press
- جلسه دوم: والتر بنیامین؛ فاجعه قاعده بوده است.
-ویرانی تجربه (Erlebnis)، بازیابیِ تجربه (Erfahrung)
-خشونتِ الهی، کودکی و امر نو
-منبع اصلی: درباره زبان و تاریخ، والتر بنیامین، ترجمه‌ی مراد فرهادپور و امید مهرگان، نشر هرمس
- جلسه سوم: تئودور آدورنو؛ فاشیسم بازمی‌گردد.
-منفیت و امر مطلق؛ رویارویی با کانت و هگل
-اخلاقِ ماخولیایی و امکانِ مقاومت
-منابع اصلی:
-سویه‌های راست‌گرایی افراطی نو، تئودور آدورنو، ترجمه‌ی یگانه خویی، سایت پروبلماتیکا
-مسائل فلسفه‌ی اخلاق، تئودور آدورنو، ترجمه‌ی صالح نجفی و علی عباس بیگی، نشر هرمس
- جلسه چهارم: اریک فروم؛ گریز از آزادی و ناسیونالیسم اقتدارگرایانه
-دشواریِ تاب‌آوریِ آزادی منفی
-خودشیفتگی نژادی و نابودگریِ انسانی
-پناه‌گرفتن در سنگرِ ناسیونالیسم اقتدارگرا
منبع اصلی:
-گریز از آزادی، اریک فروم، ترجمه‌ی عزت‌الله فولادوند، نشر مروارید
- جلسه پنجم:فرانتس نویمان؛ فاشیسم سیاستِ معدوم‌کردن است.
-بهیموت؛ نادولتِ فاشیسم
-فاشیسم، توطئه و ساختِ دشمن
-اضطراب اجتماعی و انضمامیت دروغین
منبع اصلی:
-بهیموت: ساختار و عملکرد ناسیونال‌سوسیالیسم، فرانتس نویمان، ترجمه‌ی محمدرضا سوداگر، نشر دنیای مادر
- جلسه ششم: هربرت مارکوزه؛ فاشیسم هم‌چون تکنوکراسی
-مسئله‌ی تمدن و انسان تک‌ساحتی
-تکنولوژی تکنیک نیست؛ رستگاری دیالکتیکی
-تناقضِ فاشیسم؛ قانون‌گریزی و بیش‌قانونی
-منابع اصلی:
-انسان تک‌ساحتی، هربرت مارکوزه، ترجمه‌ی محسن مویدی، نشر امیرکبیر
-درباب اقتدار، هربرت مارکوزه، ترجمه‌ی مجتبی گل‌محمدی و علی عباس‌بیگی، نشر گام نو
لینک ثبت نام در کلاس «مکتب فرانکفورت»
فلسفه تحلیلی / استاد مسعود صادقی
فلسفه تحلیلی نه مجموعه ای از آموزه هاست و نه محدود به موضوعاتی خاص، بلکه بیشتر نوعی روش پرداختن به مسائل است، اما در واقع نه یک روش واحد بلکه مجموعه ای از روش ها که با هم شباهت خانوادگی دارند و می توان تعداد آن روش ها را به تعداد فیلسوفانی که تحت این عنوان می گنجند دانست. بنابراین معرفی فلسفه تحلیلی به نحو تاریخی، غیر از اشاره به خاستگاه ها و زمینه ها، به دست دادن فهرستی از فیلسوفان است: فیلسوفان تحلیلی.
جلسه اول: خاستگاه ها و زمینه های پیدایش فلسفه تحلیلی.
مور: طغیان علیه ایدئالیسم و دفاع از فهم مشترک
فرگه و راسل: مبانی حساب و مطالعه ساختار منطقی زبان
جلسه دوم: پوزیتویسم منطقی: کارنپ و همپل
جلسه سوم: ویتگنشتاینِ رساله و تحقیقات
جلسه چهارم: استراوسن و سول کریپکی
جلسه پنجم: آوستین و سرل
جلسه ششم: کواین و دیویدسن
معرفی کوتاه
من برای این که بگویم فلسفه تحلیلی چیست نگاهی تاریخی خواهم انداخت به سرآغازهای این فلسفه در کارهای انقلابی فرگه در بنیادگذاری منطق نمادین جدید (ایجاد یک نظام منطق نمادین/صوری کامل برای استنتاج) و پروژه منطق گرایی او و اشاره می کنم به دیگر فیلسوفانی غیر از فرگه (راسل، ویتگنشتاین، کارنپ و کواین) که از ریاضیات و منطق به فلسفه حرکت کردند و تاثیری که این حرکت بر ماهیت فلسفه گذاشت.
شکست فیلسوفان سنتی در مطالعه مستقیم واقعیت، یا به عبارتی ناکامی فیلسوفان سنتی در تصوری که از مطالعه مستقیم واقعیت داشتند و این ناکامی در پاسخ های گاهی متناقض آنها به مسائل فلسفی خود را نشان می داد، بویژه در آرایی که ایدئالیست های مطلق بریتانیایی در مورد واقعیت اظهار می داشتند و این آراء در تضاد با فهم عرفی از واقعیت بود، فیلسوفانی را به مطالعه غیر مستقیم واقعیت از طریق مطالعه زبان سوق داد (چرخش زبانی). بنابراین مهمترین مسئله برای این فیلسوفان رابطه زبان و واقعیت شد: زبان چگونه با واقعیت مرتبط و متصل می شود و معنا داشتن/معناداری، ارجاع دهی و صادق بودن چگونه در خدمت این ارتباط و اتصال زبان با واقعیت قرار می گیرد؟ از این رو، مسئله معنا، مسئله ارجاع، و مسئله صدق به مسائل محوری فلسفه تبدیل شد.
سپس به مرحله اول فلسفه تحلیلی در کار پوزیتیویست های منطقی یا به تعبیر بهتر تجربه گرایان منطقی می پردازم و سه مولفه رویکرد کلی آنها یعنی تجربه گرایی، تقلیل گرایی و اولویت و تقدم زبان/فلسفه زبان را توضیح می دهم و به ویژگی های تعیین کننده این دوره اول می پردازم و نشان می دهم تلاش برای تخطئه و رد این ویژگی های تعیین کننده مرحله اول چگونه به تحول فلسفه تحلیلی در دوره دوم آن انجامید.
تفکیک گزاره های تحلیلی/ترکیبی که اساس تجربه گرایی منطقی بود و ماهیت فعالیت فلسفی را مشخص می کرد چگونه با نقد کواین در “دو حکم جزمی تجربه گرایی” مورد تردید جدی قرار گرفت و تفکیک گزاره های ناظر به واقع و ناظر به ارزش که دومین تفکیک اساسی تجربه گرایان منطقی بود با نقدهای جان سرل و دیگران مواجه شد و با نادیده گرفتن این تفکیک در کار جان روالز فلسفه تحلیلی از دایره تنگی که برای فلسفه اخلاق و فلسفه سیاسی تعیین کرده بود خارج شد. در این مرحله دوم همچنین به ویتگنشتاین در تحقیقات فلسفی و آرای آستین و سرل در فلسفه زبان اشاره می کنم و این که چگونه با نقد تقلیل گرایی تجربه گرایان منطقی که تقلیل گرایی شان فلسفه را فعالیتی مبناگرایانه تعریف کرده بود نگرش جدیدی به ماهیت فلسفه پدید آوردند و مرز فلسفه و علم را کمرنگ کردند. در تکمیل فلسفه زبان ویتگنشتاین، آستین و سرل به سهم و نقش کریپکی و استراسون هم خواهم پرداخت و تصویری از وضع کنونی فلسفه تحلیلی ترسیم خواهم کرد.
برخی منابع
– مجله ارغنون، شماره ۷ و ۸، فلسفه تحلیلی، پاییز و زمستان ۱۳۷۴
– جان سرل و برنارد ویلیامز، فلسفه تحلیلی، ترجمه محمد سعیدی مهر، انتشارات کتاب طه.
– جوزف سالرنو، گوتلوب فرگه، ترجمه محمد سعیدی مهر، انتشارات علمی و فرهنگی.
– ضیاء موحد، از ارسطو تا گودل، انتشارات هرمس.
– اورام استرول، فلسفه تحلیلی در قرن بیستم، ترجمه فریدون فاطمی، نشر مرکز.
– هانس یوهان گلوک، فلسفه تحلیلی چیست؟، ترجمه یاسر خوشنویس، انتشارات ترجمان.
– مایکل دامت، خاستگاه های فلسفه تحلیلی، ترجمه عبدالله نیک سیرت، ویرایش یاسر خوشنویس، نشر حکمت.
– استوارت جی. شنکر، فلسفه علم، منطق و ریاضیات در قرن بیستم (تاریخ فلسفه غرب راتلج، ج. ۹)، ترجمه ابوالفضل حقیری، انتشارات حکمت.
– جان وی. کنفیلد، فلسفه معنا، معرفت و ارزش در قرن بیستم (تاریخ فلسفه غرب راتلج، ج. ۱۰)، ترجمه یاسر خوشنویس، انتشارات حکمت.
لینک ثبت نام در کلاس «فلسفه تحلیلی»
فلسفه فرانسوی (ساختارگرایی و پساساختارگرایی) / استاد آرش حیدری
پرسش دربارۀ ساختارگرایی و پساساختارگرایی و تجمیع بسیاری از اندیشه‌های منتسب به این دو عنوان، ابهامات زیادی ایجاد کرده است. تمایل به دسته‌بندی‌های سفت و سختِ مکتبی (که نویسندۀ این سطور چندان بدان وشبین نیست) موجب خلق نام‌ها و مکاتبی شده است که در بسیاری اوقات گمراه‌کننده‌اند تا راهنما. فروکاست تنوع و کثرت اندیشه‌ها به فهرستی از ویژگی‌های یک مکتب در غالب اوقات به نوعی ساده‌سازی بی‌خاصیت بدل می‌شود و مجموعه‌ای نقد یا تایید بلاموضوع را ممکن می‌کند؛ بطوریکه با چسباندن برچسب یک مکتب به یک تفکر یا اندیشه می‌توان مجموعه‌ای نقد یا تایید کلیشه‌وار را به یک مکتب چسباند. برای مثال جبرگرایی و غیر تاریخی بودن را نثار ساختارگرایی کرد و یا سوژه‌محوری و اراداه‌گرایی را نثار پدیدارشناسی و اگزیستانسیالیسم. البته این سخن بدان معنا نیست که نمی‌توان فصول مشترکی از اندیشه‌ها را بیرون کشید و یک نظام نام‌گذاری مکتبی را طرح کرد. مسئله اینجا است که درگیر شدن در مکتب‌گرایی شاید برای نوشتن تاریخ اندیشه و وورد مقدماتی به مطالعه مفید باشد؛ اما برای دریافت پیچیدگی‌های اندیشۀ متفکران ضروروتاً مفید نیست و چه بسا گمراه‌کننده نیز باشد. با این مقدمه، با رجوع به برخی متون سرنمون برای فهم ساختارگرایی و پسا ساختارگرایی و برخی شرح‌ها تلاش خواهیم کرد تصویری از این رویکرد در فضای علوم انسانی ارائه کنیم که تنها به قالب مقدمه‌ای برای وارد شدن به مطالعه متون این حوزه خواهد بود. این مقدمه نه توانایی تشریح حجم وسیعی از زیرشاخه‌های این قلمرو وسیع را دارد و نه ادعایی در اینباره می‌تواند داشته باشد. لذا تنها خوانشی است بر چند محوری برای فهمی اولیه.
- جلسۀ اول و دوم: پیاژه
- جلسۀ سوم: اشتراوس
- جلسۀ چهارم و پنجم: آلتوسر
- جلسۀ ششم: فوکو
منابع
پیاژه، ژان (1373). مفاهیم بنیادین ساختارگرایی. ترجمۀ سید علی مرتضوی، ارغنون، شمارۀ 4.
اشتراوس، کلود لوی (1373). بررسی ساختاری اسطوره. ترجمۀ بهار مختاریان و فضل‌الله پاک نژاد، ارغنون، شمارۀ 4.
حیدری، آرش؛ نصیری، هدایت (1400). مسئلۀ آلتوسر. انتشارات تیسا، ویراست دوم. فصل پنجم: علیت و تعین چندبعدی.
فوکو، میشل (1389). حلقه‌های تور قدرت. ترجمۀ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده. در کتاب: تئاتر فلسفه، صص 203-177.