برنامه آموزشی کلاس های آزاد تخصصی هنر و علوم انسانی
مؤسسه پژوهشی، آموزشی و مطالعاتی آکادمی شمسه
برنامه کلاس های آزاد شمسه در دپارتمان های مختلف برای ترم تابستان 1403به شرح زیر می‌باشد.
سرفصل برنامه کلاس های آزاد مؤسسه پژوهشی، آموزشی و مطالعاتی آکادمی شمسه
نقدنویسی (دپارتمان هنرهای تجسمی آکادمی شمسه)
نقد هنری نوشتاری است که به تحلیل و ارزیابی آثار هنری می‌پردازد. چنین متنی معمولاً آثار هنری را از منظر زیبایی‌شناسی، فلسفی و نظری مورد بررسی قرار می‌دهد یا به تحلیل توصیفی و موضوعی آثار می‌پردازد.
این در حالی است که جنبش‌های هنری و نیز رویکردهای فلسفی و نظری مختلف منجر به شکل‌گیری مبانی و معیارهای متفاوت نقد هنری شده و چنین است که انواع نقد نیز شکل می‌گیرد.
در یک نگاه کلی می‌توان نقد هنری را به دو گونه نقد تاریخ هنری و نقد آثار هنرمندان معاصر تقسیم کرد. در یک تقسیم‌بندی کلی دیگر، نقد آکادمیک و نقد مطبوعاتی را داریم.
البته که تقسیم‌بندی بر مبنای رویکردهای نظری انواع دیگری از نقد را پیش می‌کشد؛ نقد فرمالیستی، نقد مارکسیستی، نقد نشانه شناختی و غیره.
بدیهی است که برای نگارش چنین نقدهایی، آشنایی با رویکردهای نظری یا فلسفی و نیز تاریخ هنر ضروری است. از سوی دیگر، برای نگارش نقد مطبوعاتی آشنایی نسبی با انواع نقد و شیوه‌های نگارش راهگشا خواهد بود.
ما در کارگاه نگارش نقد در امتداد کارگاه نوشتن در هنر به صورت نظری به مفاهیم و انواع نقد می‌پردازیم و نگارش نقد در مورد آثار هنری را تمرین می‌کنیم.
بنابراین ضمن آشنایی با قالب‌ها و رویکردهای کلی نگارش نقد هنری، دوره بنا داریم با مرور ساختار کلی نقد و مراحل آن، یعنی توصیف، تحلیل، تفسیر و ارزیابی، به متونی درخور انتشار نزدیک شویم.
در این راستا به مباحث زیر خواهیم پرداخت:
- مفاهیم و تعاریف نقد هنری
- کلیات نظریه‌های نقد هنری
- انواع نقد هنری
- ساختار نقد هنری
- شیوه‌های نگارش نقد هنری
لینک ثبت نام در کلاس نقدنویسی
چینش روایی (دپارتمان نشانه شناسی آکادمی شمسه)
«زمان» یکی از عناصر اصلی و بنیادین روایت و روایت شناسی به حساب می آید. تفاوت میان «زمان داستان» و «زمان روایت» است که بخش عمده زمان شناسی روایی را به خود اختصاص می دهد. زمان به سه صورت می تواند در روایت نقش بازی کند: «دیرش» (مدت)، «چینش» (نظم) و «شمارش» (بسامد). منظور از چینش روایی نظم و ترتیب زمانی یک روایت خواه ادبی و خواه هنری (سینمایی، …) است. اثر هنری با توجه به هدفی که دارد می تواند از چینشهای روایی گوناگونی بهره ببرد. به عبارت دقیقتر، این امکان وجود دارد که نظم زمانی روایت منطبق با داستان باشد. اما در اغلب روایتها به منظور تاکید بر معنا یا زیبایی شناسی خاص یا با هدف ایجاد کشش یا جذابیت اثر، روایت پردازان چینش آن را دستکاری می کنند و از صور متعدد پیش-پس نگری، فلش بک-فوروارد، … استفاده می کنند.
کارگاه «چینش روایی» می کوشد تا موضوع مهم چینش و «تراچینش» زمان روایت را در هشت جلسه بررسی و به همراه نمونه های ادبی-هنری تحلیل نماید.
لینک ثبت نام در کلاس چینش روایی
تاریخ هنر مدرن ایران (دپارتمان هنرهای تجسمی آکادمی شمسه)
در این دوره هشت جلسه‌ای تلاش بر این شده است که تمامی افراد، جریانات و گروه‌های تاثیرگذار دوران هنر مدرن ایران را بررسی کرده و بصورت اجمالی با روند تاثیرگذاری آنان آشنا شویم و همچنین تاثیراتی که از غرب گرفته‌اند و تاثیراتی که بر هنر مدرن ایران می‌گذارند را شناسایی و تحلیل کنیم.
برای آشنایی دانش‌پذیران شرح جزییات روند تاریخی دو جلسه اول با تاریخ آنها آمده است. یادگیری و تحلیل این موارد می‌تواند برای هنرمندان، پژوهشگران هنر، هنرآموختگان، منتقدان، علاقه‌مندان به تاریخ، مجموعه داران، فعالان اقتصادی حوزه هنر و … مفید باشد.
جلسه اول
از مدرسه دولتی نقاشی و چاپ تا دانشکده هنرهای زیبا
1191 ه.ش – (صنیع الملک) مبرزا ابوالحسن خان غفاری
1126 ه.ش – (کمال الملک) میرزا محمد غفاری
1240 ه.ش – تاسیس مدرسه دولتی نقاشی و چاپ
1260 ه.ش – میرمصور ارژنگی
1266 ه.ش – حسین طاهرزاده (بهزاد)
1285 ه.ش – جنبش مشروطه
1289 ه.ش – مدرسه صنایع مستظرفه
1293 ه.ش – جنگ جهانی اول
1299 ه.ش – کودتای سوم اسفند
1305 ه.ش – روزنامه اطلاعات
1309 ه.ش –مدرسه صنایع قدیمه و جدیده / موزه هنرهای ملی
1313 ه.ش – تاسیس دانشگاه تهران / موزه ایران باستان
1314 ه.ش – کشف حجاب
1319 ه.ش – دانشکده هنرهای زیبا
جلسه دوم
انجمن هنری خروس جنگی و شروع هنر مدرن ایران
1308 ه.ش – تصویب لایحه اعطای بورسیه به دانشجویان
1319 ه.ش – دانشکده هنرهای زیبا
1320 ه.ش – حزب توده
1327 ه.ش – انجمن هنری خروس جنگی
جلیل ضیاپور
غلامحسین غریب
حسن شیروانی
هوشنگ ایرانی
منوچهر شیبانی
بهمن محصص
سهراب سپهری
1327 ه.ش – تاسیس انجمن هنری جام جم
سیاوش‌کسرایی
کاظم تینا تهرانی
1328 ه.ش – تاسیس گالری آپادانا
محمود جوادی پور
حسین کاظمی
هوشنگ‌پزشک‌نیا
احمد‌‌‌‌‌‌‌‌‌اسفندیاری
مهدی‌ویشکایی
1328 ه.ش – سیلی محکم به هنر مدرن و پاره شدن تابلوی حمام خون
1330 ه.ش – بیانیه سلاخ بلبل
جلسه سوم
-هنرستان هنرهای زیبای تهران اولین رفتار آموزش هنر مدرن در ایران
-هنرکده هنرهای تزئینی، بستری برای رجوع به سنت
جلسه چهارم
-بینال‌های تهران (دهه سی و چهل)، گلوگاه هنر مدرن ایران
جلسه پنجم
جنبش سقاخانه و نقش‌آفرینی نوسنت گراها
در هنر مدرن ایران
جلسه ششم
– تالاری به وسعت ایران؛ تاثیر ایدئولوژی چپ در هنر مدرن ایران
جلسه هفتم
-گروه آزاد نقاشان و مجسمه‌سازان و شروع
هنر مفهومی در ایران
جلسه هشتم
– هنرستان هنرهای زیبای میرک(تبریز)
-موزه هنرهای معاصر
-روند اجمالی هنر مدرن ایران و تاثیرش بر انقلاب
لینک ثبت نام در کلاس تاریخ هنر مدرن ایران
اقتصاد سیاسی ایران (دپارتمان جامعه شناسی آکادمی شمسه)
اقتصاد و سیاست دو ستون اساسی هر کشوری است که توسعه‌یافتگی یا عدم توسعه‌یافتگی آن کشور در نهایت منتج از نوع ارتباط میان آنها خواهد بود. منتهی طنز تلخ ماجرا و قابل‌توجه در مورد ایران این است که صاحب‌نظران به‌صورت متعارف این دو میدان را از یکدیگر تفکیک کرده، و در تبیین مسائل آنها بدون توجه به میدان دیگر نظریات و روش‌های منفک از دیگری را به‌کار می‌برند که نتیجه‌اش تبیین محدود و ناقص آن واقعیت‌های اساسی خواهد بود. با وجود این، باید آگاه بود که اقتصاد و سیاست در یک رابطۀ دیالکتیکی با میانجیِ مفهوم «نهاد» روی یکدیگر اثر مثبت یا منفی می‌گذارند و اتفاقاً دانش متأخر این حوزه‌ها که در این دوره از آن تحت عنوان «نهادگرایی» یاد می‌کنیم، کاملاً متوجه این ارتباط بوده و همواره تلاش می‌کند که در تبیین مسائل هر میدان به واقعیت‌های میدان دیگر توجه نماید. در این دورۀ جامع که در طی سه ترم با محورهای مبانی، مسائل و انتقادات ارائه خواهد شد، تلاش خواهیم کرد که اتفاقاً نشان دهیم که مسائل این دو تا چه میزان به یکدیگر مرتبط و غیر قابل تفکیک هستند.
اقتصاد سیاسی اساساً یک پارادایم مهم در علوم اجتماعی است، و همزمان با ورود جامعه‌شناسی به ایران، این پارادایم نیز به گفتمان علوم اجتماعی ایران وارد شد و بزرگترین جامعه‌شناسان ایران همچون غلامحسین صدیقی، احمد اشرف، و برخی از اساتید حوزه‌های دیگر (برای مثال محمدعلی همایون کاتوزیان و یرواند آبراهامیان) از محتوای این پارادایم در پژوهش‌های خود استفاده کردند. موضوع اساسی مد نظر ایشان بررسی تاریخی وضعیت «اقتصاد و سیاست» در ایران در برهه‌های گوناگون بوده است؛ که به‌نظر می‌رسد به دلایل ذیل بیش از دیگر جریان‌ها، به رسالت اصلی علم اجتماعی عطف نظر داشته است:
- انضمامی بودن
- رعایت اصل عینیت
- تجسم یک اتوپیای واقعی
- انتقادی بودن
- مساله‌محور بودن
با وجود این، با تفوق سیاست آرمانی در دیدگاه‌های اساتید علوم اجتماعی در جامعۀ پساانقلابی ایران مسیر اقتصاد سیاسی در ایران به محاق رفت و چنین مسائلی به‌وجود آمد:
- تمرکز بیش از حد بر مسائل نظری و ایدئولوژیک
- عدم توجه کافی به واقعیت‌های جامعۀ ایران
- نادیده گرفتن مسئلۀ «توسعه»
- ناتوانی علوم اجتماعی در حل مشکلات اجتماعی
- و همچنین کاستی در پژوهش‌های منتج به تعمیق دموکراسی
در پایان، باید اذعان داشت که دانش اقتصاد سیاسی نه یک دانش صریح، بلکه یک دانش انضمامی است و انتقال آن به افراد نیازمند برداشتن‌های گام‌های پیوسته و بطئی است. در این دوره، تلاش خواهم کرد با عطف نظر به جریان کلاسیک این حوزه، به امکانات این پارادایم در بررسی موضوع «اقتصاد سیاسی ایران» و ترسیم فرایند «توسعه» در ایران بپردازیم و چشم‌اندازی را جهت این برنامه پژوهشی ترسیم نمایم:
دورۀ اول) مبانی اقتصاد سیاسی
با تأکید بر کتاب ریشه‌های اجتماعی دیکتاتوری و دموکراسی نوشتۀ برینگتون مور
دورۀ دوم) مسائل اقتصاد سیاسی ایران
با تأکید بر کتاب اقتصاد سیاسی ایران نوشتۀ همایون کاتوزیان
دورۀ سوم) انتقادات
با تأکید بر کتاب طبقه، سیاست و نظریۀ اجتماعی آصف بیات
لینک ثبت نام در کلاس اقتصاد سیاسی ایران
تاریخ تحلیلی هنر (ترم نخست: هنر باستان؛ از شگفتی جادو تا آرمان جاودانگی) (دپارتمان هنرهای تجسمی آکادمی شمسه)
از آنجا که آگاهی از روند تکوین و تبیین هنر گذشته، موجب ادراک بهتر هنر امروز می‌شود. بنا داریم با تامل و تحلیل چرایی‌ها و چگونگی‌های تحولات هنر در سیر تاریخ و تحلیل نسبت آن با وضعیت اجتماعی، رویکردهای عمده تاریخ هنر را بررسی کنیم.
شناخت و تحلیل الگوها و نظام تصویری هنر و تمدن‌های باستان که بنیان‌های اولیه اجتماعی و فرهنگی جهان را شکل داده، هدف اصلی این دوره است. در این راستا دوران باستان تا آغاز قرون وسطی موضوع بحث بوده و مطالعه زمینه‌های پیدایش، رویکردها و کارکردهای هنر در این بازه زمانی، مباحث اصلی این دوره خواهد بود.
سرفصل
1- انسان آغازین: از جادو و خرافات تا نخستین شهرها
2- بین النهرین: سرچشمه تمدن؛ خط، هنر و دین
3- مصر: اقتدار نظام دینی؛ الگوی غالب
4- ایران: تکثر و تنوع؛ هنر آیینی و آیین هنر
5- چین و هند: تنوع آیین؛ تناظر و تزیین
6- یونان: تعریف زیبایی و شکوه
7- روم: رویای تسخیر جهان
8- صدر مسیحیت: هنر و ایمان
لینک ثبت نام در کلاس تاریخ تحلیلی هنر
بنیان های نظری عکاسی (دعوت به عکاسی) (دپارتمان هنرهای تجسمی آکادمی شمسه)
این دوره در 30 ساعت برنامه ریزی شده است و شامل شش محور می باشد؛
الف: عکاسی و مدرنیسم؛ 4 ساعت
ب: هنر و عکاسی: 6 ساعت
پ: عکاسی و نقد: 6 ساعت
ت:بینامتنیت و عکاسی: 4 ساعت
ث:جامعه شناسی و عکاسی: 6 ساعت
ج: زیبایی شناسی و عکاسی: 4 ساعت
توضیحات جزیی جلسات
الف: تعریف مدرن از دیدگاه سارکوفسکی 2 ساعت
تعریف فاصله در عکاسی از بعد زیبایی شناسی و انواع فاصله 2ساعت
ب: گشتالت 2 ساعت
سینما وعکاسی : 2 ساعت
هنرهای معاصر: 2 ساعت
پ: نقد عکاسی کلاسیک – استیتمنت نویسی – ایده پردازی – روش تحقیق 2 ساعت
نقد نمونه 4 ساعت
ت: بینامتنیت شش گانه: مقاله اودون 4 ساعت
ث: طبقه – هژمونی – دیالکتیک – فاصله و تعداد (زیمل) 2 ساعت
جامعه شناسی هنر 2 ساعت
فقر، از خودبیگانگی و مباحث دیگر 2 ساعت
ج: حکمت ایران، آخرین عکس، مقاله ابن هیثم، عطار، عدد 4 ساعت
لینک ثبت نام در کلاس بنیان های نظری عکاسی
آشنایی با مبانی عصب – زیبایی شناسی (دپارتمان بینارشته ای آکادمی شمسه)
در این دوره به خاستگاه بیولوژیک ادراک زیبایی می پردازیم. اینکه معیارهای نوروبیولوژیک تجربه زیبایی شناختی و هنر چیست؟
پرسش هایی از قبیل اینکه علت گرایش به الگوهای متقارن چیست؟ و یا چرا طرح های ساده خطی اغلب جذاب هستند؟ علت جذابیت هنر مدرن و آثار آبستره برای برخی مخاطبان آثار هنری چیست؟ و مانند آنها پرسش هایی بنیادین هستند که دستکم بخشی از پاسخ آنها در فرگشت زیستی انسان و به طور خاص در فرگشت مغز نهفته است. در این راستا برای مطالعه مبانی عصبی/زیستی هنر از دو زاویه دید کلی به آن خواهیم پرداخت: نخست تاثیر فرگشت زیستی و فرهنگی انسان بر گرایشات زیبایی شناختی او و دوم بررسی مکانیسم های شناختی ادراک زیبایی از دریچه علوم اعصاب شناختی. این دو زاویه دید در قالب محتوایی ذیل در این دوره بررسی خواهند شد:
– نسبت دانش تجربی و زیبایی شناسی
– آشنایی با نواحی مرتبط با ادراک زیبایی شناختی در مغز
– مسیرهای متفاوت ادراک زیبایی شناختی در مغز (تاثیر دو عامل غریزه و فرهنگ در فرآیند تجربه زیبایی شناختی)
– آشنایی با قوانین عصب-زیبایی شناختی
– نقد نورواستتیک
این مطالعات می توانند علاوه بر رمزگشایی از برخی جنبه ها و بحث های مرتبط با مطالعات نظری هنر و زیبایی شناسی دارای کاربردهای فراوانی نیز باشند، کاربردهایی از حوزه طراحی شناختی و به طور کلی هنرهای دیداری تا نورومارکتینگ و تبلیغات نوین.
لینک ثبت نام در کلاس آشنایی با مبانی عصب- زیبایی شناسی