خوانش اخلاق ارسطو (ترم دوم: خوبی­های اخلاقی)

دپارتمان فلسفه آکادمی شمسه

بنا بر فهمِ یونانی از سرشت زندگی، بهزیستی و سعادت مستلزم برکشیدن خویش به ساحت هماهنگی نیروهای متقابل هستی و حیات است. برکشیدنی که به تناسب و به­ جا بودن می‌­انجامد.

در افق پیوند لوگوس و فوسیس، شخص می­‌تواند با فرونِیسیس بسنجد و دریابد که بهترین کارهای قابل‌ ­انجام کدام است. این سنجش، نظر به فرجامِ حیات دارد که سعادت است و با خوب زیستن، خوب کنش­ کردن یا خوب بودن معنا می­‌شود.

در این میان، چنان­که ارسطو می­ گوید، خوبی آدمی به دو چیز تعلق دارد: دیانویا (نظرورزی) و اِثیکِیس (اخلاق)؛ دومی زمینه­ ساز وصول به اولی است و برای آن خواسته می‌­شود. بنابر تعریف، خوبی اخلاقی همانا کیفیت بهترین مواجهه با لذت­‌ها و دردها است که به میزانی و موزونی حیات می‌­انجامد.

ازاین ­رو، خوبی اخلاقی همان عدالت در گسترده‌­ترین معنای آن است و فرونِیسیس حالت ذهنی کسی است که در مواجهه با موقعیت­‌های حیات تأمل می­‌کند، برنامه می‌­ریزد و امر خود را تدبیر می­‌کند تا تمامیت زندگانی­‌اش را خوب سازد. حاصل این تأمل و تدبیر، مجموعه‌­ای از خوبی­‌های اخلاقی است که در ترم دوم از درس­گفتارهای «خوانش اخلاق ارسطو» بدان‌­ها خواهیم پرداخت.

جلسه نخست: درآمدی بر خوبی اخلاقی

جلسه دوم: درباب لذت و درد

جلسه سوم: شجاعت و خویشتنداری

جلسه چهارم: عدالت و انصاف

جلسه پنجم: کرامت و مناعت

جلسه ششم: طمأنینه و صبر